Στην Αιανή, στον νομό Κοζάνης, ένα μουσείο διαμάντι για την αρχαία Μακεδονία
δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τα μουσεία της Αθήνας – είναι αποτέλεσμα μεγάλης προσπάθειας από μια σειρά πεφωτισμένων δημάρχων, που κατάφεραν να υπερνικήσουν τις παθογένειες της γραφειοκρατίας και μεταξύ άλλων να φέρουν και την εφορεία των αρχαιολόγων στο ίδιο το μουσείο και όχι σε κάποιο γκρίζο κτήριο στο μέσο του πουθενά. Όμως, ουσιαστικό άλυτο πρόβλημα είναι η ανεργία, που έχει σχέση με τη μείωση της χρήσης του λιγνίτη από τη ΔΕΗ. Ο νομός της Κοζάνης έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα τη φυγή νέων εκτός νομού και στο εξωτερικό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προβλέψει ένα σοβαρό «ταμείο μετάβασης» για να υπάρξει ένα πρόγραμμα μετεκπαίδευσης για εκείνους που λόγω αλλαγής τεχνολογίας στο ενεργειακό μας υπόδειγμα έχασαν την εργασία τους, με πολλά εκατομμύρια. Δυστυχώς, λόγω ολιγωρίας της σημερινής κυβέρνησης, τούτο το εξειδικευμένο ταμείο για τους εργάτες εξόρυξης χάθηκε – ελπίζει κανείς όχι ανεπιστρεπτί. Ένα άλλο σοβαρό και χρόνιο ζήτημα που διαπερνάει πολλούς νομούς (Θεσσαλία και Αιτωλοακαρνανία) είναι το ότι η εκτροπή του Αχελώου έχει μείνει στα τρία τέταρτα της ολοκλήρωσής της, με συνέπεια τα δισ. που έχουν ξοδευτεί ως σήμερα να μην έχουν νόημα. Η ολιγωρία πολλών κυβερνήσεων αλλά και η αντίθεση στα έργα ύδρευσης και άρδευσης μέσω της εκτροπής φαίνεται να μας έχει κοστίσει πολλά. Αναρωτιέται κανείς αν η περιβόητη αυτή εκτροπή θα τελειώσει κάποια μέρα, δίνοντας νερό στους απανταχού αγρότες της περιοχής και όχι μόνο.
Στην άλλη άκρη, στο Αιγαίο, οι μαστιχοπαραγωγοί της Χίου έχουν γονατίσει από την υπερφορολόγηση του εισοδήματός τους. Σε επίσκεψή μου εκεί, ρώτησα έναν παραγωγό πώς τα πήγε φέτος και η απάντησή του ήταν αποστομωτική: Δόξα τω Θεώ, πήγα χάλια! Εννοούσε ότι επειδή δεν πήγε καλά και είχε ζημίες, δεν έχει να πληρώσει τόσους φόρους. Από την άλλη, ο Συνεταιρισμός των Μαστιχοπαραγωγών Χίου πάει να υπογράψει μεγάλη σύμβαση αξίας 15 εκατ. ευρώ με αμερικάνικη φαρμακοβιομηχανία που θα μελετήσει τις ιατρικές ιδιότητες της μαστίχας. Η υπογραφή κολλάει στις ιδεοληψίες του Υπουργείου Παιδείας, που βλέπει με αρνητικό μάτι μια συμφωνία στην αγγλική γλώσσα… En passant, στα Ιωάννινα ζητούν ευρωπαϊκό πρόγραμμα για να καθαρίσουν τον βυθό της λίμνης Ιωαννίνων. Εδώ και χρόνια ο δήμος έχει υιοθετήσει τον βιολογικό καθαρισμό στη λίμνη, παραμένει όμως το θέμα του βυθού. Όπως παντού, το νοσοκομείο Ιωαννίνων δέχεται περισσότερες επισκέψεις απ’ όσες μπορεί να καλύψει το όλο και λιγότερο προσωπικό, που έχει πολλές ελλείψεις σε ειδικότητες. Αναρωτιέται κανείς πόσο ακόμη θα αντέξουν οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό. Για παράδειγμα, στα επείγοντα, η εφημερεύουσα γιατρός στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων δέχτηκε περίπου 95 περιστατικά μέσα σε 6 ώρες, με πρόσθετη αμοιβή μόνο 30 ευρώ. Στον χώρο της δημόσιας υγείας, αν το σύστημα στέκεται ακόμη όρθιο, αυτό είναι χάρη στην αυτοθυσία των γιατρών που παραμένουν σε αυτό, με καθαρό μισθό περίπου 1.600 ευρώ τον μήνα, όταν η στρατιά γενικών και ειδικών γραμματέων του ΣΥΡΙΖΑ αμείβεται με πάνω από 2.000 μηνιαίως. Λεφτά υπάρχουν… για τους δικούς μας.
Στην Πρέβεζα, παραμένει το θέμα της ολοκλήρωσης του οδικού άξονα, μόνιμο παράπονο και στην Εύβοια και την Κρήτη. Ο Συνεταιρισμός Σταφίδας και Λαδιού Κορίνθου, πέραν της υπερφορολόγησης, κάνει λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό από παραγωγούς που δεν κόβουν αποδείξεις ή νοθεύουν το ελαιόλαδο αλλά το πουλάνε στις ίδιες τιμές με εκείνο του ελεγχόμενου συνεταιρισμού. Αίτημα: να ελέγχει το κράτος την αγορά… και να τιμωρεί την ασυδοσία. Ο υγιέστατος Συνεταιρισμός Κρασιού Τυρνάβου έχει αρκετή δύναμη και μπορεί και ορίζει την τιμή του σταφυλιού και του κρασιού για σχεδόν όλο τον κάμπο. Τέτοιοι συνεταιρισμοί είναι εξαίρεση στον αγροτικό τομέα και άξιοι αντιγραφής και αλλού. Γιατί η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική θα επιδοτεί μεγάλους παίκτες, και δη εκείνους που τα πάνε καλά και όχι εκείνους που μπαίνουν μέσα. Άρα, ουσιαστικά διεισδύει μια νέα πιο καπιταλιστική πολιτική: ενισχύουμε και επιβραβεύουμε τους νικητές στην αγορά και δεν βοηθάμε εκείνους τους αγρότες που δεν τα καταφέρνουν. Το πρόβλημα με αυτή τη φιλοσοφία για τη χώρα μας είναι ότι οι αγρότες μπορεί να μην δείχνουν κερδοφορία για πολλούς εξωγενείς παράγοντες, όπως υψηλό κόστος ρεύματος, λιπάσματος και νερού, που και αυτά φορολογούνται βάναυσα. Στον Έβρο, δύο τα μεγάλα προβλήματα: το ποτάμι (Έβρου), που ή πλημμυρίζει τα χωράφια όταν φουσκώνει ή οδηγεί σε ξηρασία. Τούτο το πρόβλημα μπορεί να λυθεί με σωστές υποδομές σε τρι-εθνικό
επίπεδο (Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία). Όμως, μεγάλο θέμα είναι η χαμηλή φορολογία και το χαμηλό ΦΠΑ στη γειτονική Βουλγαρία, όπου μεταφέρονται πολλές επιχειρήσεις και όπου πάνε οι Έλληνες και αγοράζουν τα πάντα, ως και οικοδομικά υλικά για να χτίσουν σπίτια σε μισή τιμή. Προφανώς, η εγχώρια ζήτηση διοχετεύεται εκτός συνόρων.
Στη Χαλκιδική, η κοινωνία έχει μοιραστεί από τον επιθετικό λόγο πολλών φιλοκυβερνητικών που αντιτίθενται στην επένδυση του χρυσού, χάνοντας έτσι προς το παρόν τουλάχιστον 2.500 θέσεις εργασίας. Στην Αμφιλοχία, ένα από τα πολλά ζητούμενα είναι να πάψει να λειτουργεί η ΔΕΗ ως ανασταλτικός παράγοντας στην ολοκλήρωση τοπικών υδροηλεκτρικών έργων, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τις οποίες φαίνεται να βλέπει με κακό μάτι. Στην Καρδίτσα, αναλαμπές επιτυχίας. Η Αναπτυξιακή Καρδίτσας αξιοποιεί πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα για τους αγρότες. Υλοποιούν πρόγραμμα του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, με 500 περίπου άτομα τα οποία φιλοξενεί, με μεγάλη αποδοχή από την ίδια την πόλη. Από την άλλη, υπάρχει το θέμα της χρήσης γης υψηλής παραγωγικότητας για φωτοβολταϊκά και άλλες μορφές ενέργειας, που μειώνει τις εκτάσεις για σοβαρές καλλιέργειες. Αυτό είναι σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος, που δεν περιορίζεται στο νομό αυτό: ακόμη δεν έχει η περιοχή ολοκληρωμένα πολεοδομικά σχέδια που θα ορίζουν τη χρήση γης. Το ίδιο πρόβλημα συναντάται και στο Άργος, όπου το καθεστώς της χρήσης γης είναι τόσο μπερδεμένο ώστε όλες οι παραγωγικές μονάδες λειτουργούν χωρίς τις σωστές άδειες, γεγονός που τους κάνει όλους ευάλωτους σε όλων των ειδών τους εκβιασμούς και αποθαρρύνει νέες επενδύσεις στον τομέα μεταποίησης. Στο Μεσολόγγι, η αλλοπρόσαλλη πολιτική του Υπουργείου Παιδείας κλείνει τα ΤΕΙ και τα στέλνει αλλού. Όπως γράφει τοπική εφημερίδα: «Εκείνο που εξάγεται ως γενικότερο συμπέρασμα απ’ όλη αυτή την ανακατωσούρα είναι ότι η Πάτρα «κερδίζει» εμβληματικές σχολές όπως η Νομική και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, μετεξέλιξη του Τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Αγρινίου, και η Αιτωλοακαρνανία τσακώνεται για τα… κοκαλάκια. Επιλέγεται, δηλαδή, και πάλι η Πάτρα για ένα Τμήμα που θα μπορούσε κάλλιστα να μεγαλουργήσει στο Μεσολόγγι».
Το μεγάλο παράπονο όλων των δημάρχων που συνάντησα ήταν η απίστευτη γραφειοκρατία, που χρόνο με τον χρόνο χειροτερεύει. Για την αποδέσμευση 40 ευρώ στα Φάρσαλα, χρειάζονται 35 περίπου σελίδες και άλλες τόσες υπογραφές. Η δήμαρχος Λιβαδειάς παρατήρησε ότι ένα έργο τριών μηνών παίρνει από τρία ως τέσσερα χρόνια για να «ωριμάσει» – δηλαδή η κατασκευή ενός πεζοδρομίου θέλει δεκαπλάσιο χρόνο για χαρτιά. Πάρα τα πολλά παραπάνω προβλήματα, με την ανεργία και το brain drain να είναι το μεγαλύτερο και άλυτο ζήτημα, βλέπουμε ότι είναι όλα θέματα μιας σύγχρονης πολιτείας που θέλει να φτιάξει ένα ακόμη καλύτερο αύριο. Το καλό είναι ότι όλη η τοπική κοινωνία αλλά και σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες συμφωνούν ότι κάτι πρέπει να γίνει με τις παθογένειες της χώρας μας – και όλοι πιστεύουν ότι ήρθε η στιγμή να τις ξεπεράσουμε μαζί.
*Το άρθρο του Νίκου Παπανδρέου «Περιδιαβαίνοντας την Ελλάδα» δημοσιεύτηκε στην Οικονομική Επιθεώρηση (τ. 982) στη μηνιαία στήλη του «Ματιές στο μέλλον»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου