ΘΟΥΛΗ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ:«Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ UNESCO ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑ»
 |
| ΘΟΥΛΗ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ |
Η Σύμβαση της ΟΥΝΕΣΚΟ για την προστασία και την ανάδειξη της πολυμορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων που εγκρίθηκε στο Παρίσι στις 20 Οκτωβρίου 2005, αποβλέπει στην κάλυψη ενός νομικού κενού στην επονομαζόμενη παγκόσμια διακυβέρνηση, θεσπίζοντας μια σειρά από δικαιώματα και υποχρεώσεις, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, που στοχεύουν στην προστασία και την προώθηση της πολιτιστικής πολυμορφίας.
Σε τί συνίσταται η πολιτιστική πολυμορφία;
Στους κύκλους των διεθνών θεσμών, η θεωρούμενη σύμφυτη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια πολιτιστική πολυμορφία αποτελεί την πρώτη προϋπόθεση του πολιτισμικού διαλόγου. Είτε η αναφορά γίνεται στο επίπεδο των ατόμων ή των ομάδων είτε στο επίπεδο των κρατών, η πολιτιστική πολυμορφία ενσωματώνει μια διπλή διάσταση:
• Παραπέμπει στις διάφορες πολιτιστικές εκφράσεις, είτε αυτές αναφέρονται στο παρελθόν δηλαδή την κληρονομιά, είτε αυτές αναφέρονται στο παρόν δηλαδή τη δημιουργία.
• Ενώ παράλληλα συνδέει τους πολιτισμούς διευκολύνοντας την αμοιβαία κατανόηση και τη δημιουργικότητα, που αποτελούν και την εγγύηση του κοινού εμπλουτισμού τους.
Η πολιτιστική πολυμορφία περικλείει το δικαίωμα των εθνικών κρατών να υποστηρίζουν συγχρόνως την εθνική δημιουργία και την πρόσβαση των πολιτών στην πολυμορφία των πολιτισμών ανά τον κόσμο.
Ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο θέσπισης διεθνών κανονιστικών κειμένων, για την προστασία του οικουμενικού πολιτισμικού πλούτου, μαζί με τη Σύμβαση για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς και με τη Σύμβαση για την Προστασία της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η Σύμβαση για την Προστασία της Πολυμορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων προσπαθεί να αντιμετωπίσει τους επαπειλούμενους κινδύνους της πολιτιστικής ομοιομορφίας και της σύγκρουσης των πολιτισμών που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση – κυρίως όπως αυτή προωθείται από τις μεγάλες δυνάμεις της Δύσης.
Αυτός ο διεθνής πολιτιστικός κανόνας, η Σύμβαση για την Πολιτιστική Πολυμορφία, έχει διατυπωθεί για να διαδραματίσει έναν ανάλογο ρόλο και στο ίδιο κανονιστικό επίπεδο με τις συμφωνίες της Παγκόσμιας Οργάνωσης Διανοητικής Ιδιοκτησίας, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και με τις πολύπλευρες παγκόσμιες περιβαλλοντικές συμφωνίες.
• Συμβάλλοντας έτσι στην ισορρόπηση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της γενικής συμφωνίας για τις υπηρεσίες στον τομέα του εμπορίου (GATS).
• Επιβεβαιώνοντας, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών –τα οποία ενώ δεν θα έπρεπε να αποτελούν εμπορεύματα όπως τα άλλα αγαθά, γεγονός που βέβαια δεν ισχύει στις οικονομίες της αγοράς– αναδεικνύουν τον πολιτισμό, ως το τέταρτο στήριγμα-πυλώνα της αναζητούμενης αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης, που συμβαδίζει με την οικονομία, το περιβάλλον και τον κοινωνικό προβληματισμό.
• Διασφαλίζοντας και προασπίζοντας ταυτόχρονα, την πολυμορφία του πολιτιστικού περιεχομένου και της καλλιτεχνικής έκφρασης.
• Αποσκοπώντας, στη διευκόλυνση της ανάπτυξης και εφαρμογής μορφών πολιτιστικής πολιτικής και στη λήψη κατάλληλων μέτρων για την προστασία και την προαγωγή της πολυμορφίας της καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας καθώς επίσης και στην ενθάρρυνση ευρύτερων πολιτιστικών ανταλλαγών.
Η Σύμβαση για την Προστασία της Πολυμορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων:
1. Καθιερώνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών-μερών, σε θέματα πολιτιστικής πολυμορφίας, που εξετάζονται τόσο σε εθνική βάση(εγγύηση στα κράτη-μέρη της διατήρησης και ανάπτυξης πολιτικών υπέρ της πολιτιστικής πολυμορφίας, της ελευθερίας επιλογής των κατάλληλων μέτρων και του χώρου για τα εθνικά πολιτιστικά προϊόντα, της χρηματοοικονομικής βοήθειας, του ρόλου των θεσμών παροχής δημοσίων υπηρεσιών και των ανεξάρτητων πολιτιστικών βιομηχανιών) όσο και σε διεθνή βάση (διεθνή πολιτιστική συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών, πρόσβαση στα ξένα πολιτιστικά προϊόντα, προώθηση της πολιτιστικής πολυμορφίας σε άλλους πολυμερείς χώρους, αναπτυξιακή βοήθεια).
2. Εμπεριέχει τις απόψεις σημαντικής μερίδας της κοινωνίας των πολιτών και αποσκοπεί στην προαγωγή και προστασία της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, ενώ αναγνωρίζει τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο των δημοσίων υπηρεσιών και ιδίως των δημοσίων ραδιοτηλεοπτικών μέσων στην προσπάθεια προάσπισης, υποστήριξης και ανάπτυξης της πολιτιστικής πολυμορφίας και ταυτότητας, καθώς και της πρόσβασης όλων των πολιτών σε περιεχόμενο και γνώση υψηλού επιπέδου.
3. Διασφαλίζει όλες τις μορφές πολιτιστικής έκφρασης, εγγυάται την διαφάνεια, την αρχή της αναλογικότητας και τις δημοκρατικές αρχές, γιατί εδραιώνεται στις αρχές των ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτές θεσπίζονται στις διεθνείς συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος της ελεύθερης ενημέρωσης, της ελευθερίας της έκφρασης και της πνευματικής ιδιοκτησίας.
4. Καθορίζει την προστασία της πολιτιστικής πολυμορφίας, ως πρωτεύουσας σημασίας και προτεραιότητας. Προβλέπει και συγκροτεί έναν δεσμευτικό μηχανισμό διευθέτησης διαφορών, ώστε να αναπτυχθεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου νομολογία σχετικά με την πολυμορφία των πολιτιστικών εκφράσεων.
5. Περιλαμβάνει στον ορισμό των πολιτιστικών βιομηχανιών, όχι απλώς, την παραγωγή αλλά και τη δημιουργία, τη δημοσίευση, την προαγωγή, τη διανομή, την έκθεση, την παροχή, την πώληση, τη συλλογή, την αποθήκευση και τη διατήρηση των πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών.
6. Αναγνωρίζει τη σημασία τόσο της άμεσης, όσο και της έμμεσης οικονομικής ενίσχυσης προς τα συμβαλλόμενα κράτη, που τα ίδια καθορίζουν τη φύση, το ποσό και τους δικαιούχους της εκάστοτε ενίσχυσης.
7. Προκρίνει το δικαίωμα των κρατών να οργανώνουν, να χρηματοδοτούν και να καθορίζουν το πλαίσιο των δημοσίων φορέων, που ασχολούνται αποκλειστικά με την προστασία της πολιτιστικής πολυμορφίας και της πολυφωνίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ιδιαίτερα των ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών προκειμένου να εξασφαλίζουν τη δημοκρατική και κοινωνική συνοχή των κοινωνιών τους ακόμη και στην εποχή της ψηφιακής γνώσης.
8. Προστατεύει τα δικαιώματα των συμβαλλομένων κρατών και της επέκτασης της πολιτιστικής πολιτικής τους, στο περιεχόμενο των νέων μέσων επικοινωνίας και στις νέες μεθόδους διανομής, ενώ περιλαμβάνει ρητή μνεία για την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας και υποδεικνύει τη σύσταση, στο πλαίσιο της ΟΥΝΕΣΚΟ, του Παρατηρητηρίου της Πολιτιστικής Πολυμορφίας.
Σε κάθε περίπτωση η Σύμβαση για την Πολιτιστική Πολυμορφία, όπως και πολλές άλλες ανάλογες διεθνείς συμβάσεις θέτει ένα γενικό πλαίσιο στο οποίο οφείλουν να προσαρμοσθούν τα εθνικά κράτη. Όμως τα ειδικότερα συμφέροντα των τελευταίων και η ανεξέλεγκτη δυναμική της παγκοσμιοποίησης αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες που θα καθορίσουν, με βάση τη διακρατική ιεραρχία ισχύος, τον τρόπο λειτουργίας αυτού του κανονιστικού πλαισίου.
Σε κάθε περίπτωση η Σύμβαση για την Πολιτιστική Πολυμορφία, όπως και πολλές άλλες ανάλογες διεθνείς συμβάσεις θέτει ένα γενικό πλαίσιο στο οποίο οφείλουν να προσαρμοσθούν τα εθνικά κράτη. Όμως τα ειδικότερα συμφέροντα των τελευταίων και η ανεξέλεγκτη δυναμική της παγκοσμιοποίησης αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες που θα καθορίσουν, με βάση τη διακρατική ιεραρχία ισχύος, τον τρόπο λειτουργίας αυτού του κανονιστικού πλαισίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου