"To μόνο που θέλω να πω αστράφτει απρόσιτο"... Μ' αυτό τον στίχο ο Τούμας Τρανστρέμερ ανοίγει την ποιητική συλλογή "Η πένθιμη γόνδολα", με την οποία το 1996 έδωσε και πάλι το "παρών" του μετά το βαρύ εγκεφαλικό που είχε υποστεί έξι χρόνια νωρίτερα. Στα 80 του χρόνια πλέον, ο μεγαλύτερος εν ζωή Σουηδός ποιητής μπορεί να έχει ουσιαστικά αφιερωθεί στη μουσική, εξακολουθώντας να παίζει πιάνο μόνο με το αριστερό χέρι, που άφησε αλώβητο εκείνη η περιπέτεια της υγείας του, όμως τη μεγάλη χαρά και πάλι η ποίηση του την έδωσε. Απρόσιτο ή όχι για τον ίδιο ένα βραβείο Νόμπελ, από χθες είναι μια πραγματικότητα μετά την απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας να τον τιμήσει με τη μεγαλύτερη λογοτεχνική διάκριση, απονέμοντάς του το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
«Με τις πυκνές, διαφανείς εικόνες του μας επιτρέπει να κοιτάξουμε την πραγματικότητα με μια νέα ματιά» ανέφερε ο γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Πέτερ Ενγκλουντ αιτιολογώντας τη βράβευση του συμπατριώτη του ποιητή. Ο ίδος πάντως ο Τρανστρέμερ έχει περιγράψει τα ποιήματά του σαν «τόπους συνάντησης», όπου το σκοτάδι και το φως, ο εσωτερικός κόσμος και το εξωτερικό περιβάλλον ενώνονται για να μας δώσουν μια στιγμιαία επαφή με τον κόσμο, την ιστορία ή τους εαυτούς μας. Και αυτοί οι "τόποι συνάντησης" έχουν συναντήσει πολυπληθές ακροατήριο, σε περισσότερες από 50 χώρες όπου έχουν μεταφραστεί, ανάμεσά τους και η δική μας, όπου κυκλοφορούν οι συλλογές του "Τα Ποιήματα" (εκδ. Printa) και "Πένθιμη Γόνδολα" (εκδ. Νεφέλη).
Γεννημένος το 1931 στη Στοκχόλμη, ο Τούμας Τρανστρέμερ σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και εργάστηκε ως ψυχολόγος σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων. Το ενδιαφέρον του για την ποίηση εκδηλώθηκε στα μαθητικά του χρόνια μαζί με την αγάπη του για τη μουσική και ιδιαίτερα το πιάνο. Η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «17 Ποιήματα» κυκλοφόρησε το 1954 όταν ακόμα σπούδαζε. Στις επόμενες συλλογές που εξέδωσε, απ’ τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως τη δεκαετία του 1970, εμπνεύστηκε απ’ τα ταξίδια του στα Βαλκάνια, στην Ισπανία και την Αφρική και καταπιάστηκε με την ταραγμένη ιστορία της Βαλτικής αποδίδοντάς τη σαν μια ποιητική αναμέτρηση ανάμεσα στην ξηρά και τη θάλασσα. Το ενδοσκοπικό του ύφος, το οποίο περιγράφεται από το περιοδικό "Publishers Weekly" ως «μυστικιστικό, πολύπλευρο και θλιμμένο», αντίκειται με την ίδια τη ζωή του ποιητή, ο οποίος είναι δεσμευμένος σε έναν αγώνα για έναν καλύτερο κόσμο κι όχι μόνο μέσω των ποιημάτων, αφού παράλληλα με το πλούσιο ποιητικό του έργο εργάστηκε πλάι σε άτομα με ειδικές ανάγκες, καταδικασθέντες και τοξικομανείς. Ίσως γι' αυτό η ποίησή του είναι «μια διαρκής ανάλυση του αινίγματος της προσωπικής ταυτότητας απέναντι στη λαβυρινθώδη ποικιλομορφία του κόσμου» όπως σημειώνει ο εκδότης του.
Η φιλία του με τον Αμερικανό ποιητή Ρόμπερτ Μπλάι εξασφάλισε άξιο μεταφραστή του έργου του στα αγγλικά. Μόνο η "Πένθιμη Γόνδολα" έχει πουλήσει 30.000 αντίτυπα. Τα μισά από τα ποιήματα της συλλογής, όπως και όλα τα ποιήματα της συλλογής «Το Μεγάλο Αίνιγμα», γράφτηκαν μετά την περιπέτεια της υγείας του. Σε μια πρόσφατη και συγκινητική εμφάνιση του ποιητή στο Λονδίνο κάποιοι απάγγελναν τους στίχους του την ώρα που ο ίδιος έπαιζε στο πιάνο μελωδίες μόνο με το αριστερό του χέρι.
Το 1966 τιμάται με το βραβείο Bellman, το οποίο ακολουθούν πολλές άλλες διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το βραβείο Petrarque (Γερμανία, 1981) και το Neustadt International Prize (ΗΠΑ, 1990). Το 1997, η πόλη Βέστεραας, όπου έζησε τριάντα χρόνια προτού επιστρέψει στη Στοκχόλμη τη δεκαετία του 1990, δημιουργεί το βραβείο Transtrοmer για να τον τιμήσει.
Ο Τούμας Τρανστρέμερ ζει με τη σύζυγό του Μόνικα, με την οποία έχουν δύο κόρες.
ΠΗΓΗ: Η ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου