“Από τις βόμβες στη Νομική”
Η ιστορία της αντίστασης των φοιτητών στην δικτατορία της 21ης Απριλίου με βάση έγχρωμο κινηματογραφικό υλικό από την εξέγερση του Πολυτεχνείου που παρουσιάζεται για πρώτη φορά και πενήντα μαρτυρίες στελεχών του φοιτητικού κινήματος, μελών παράνομων αντιστασιακών οργανώσεων που είχαν υιοθετήσει δυναμικές μορφές πάλης εναντίον της χούντας, πανεπιστημιακών, καλλιτεχνών αλλά και ανθρώπων που υπηρέτησαν το καθεστώς των συνταγματαρχών.
Το ειδικό αφιέρωμα της εκπομπής ξεκινά από την 21 Απριλίου του 67 όταν, σε ένα παιχνίδι της ιστορίας, οι φοιτητές έχουν καταλάβει το Πολυτεχνείο της Αθήνας και κορυφώνεται εφτά χρόνια αργότερα με την εξέγερση των φοιτητών στον ίδιο χώρο.Στα πρώτα πέτρινα χρόνια της χούντας, όταν ο Στυλιανός Παττακός απαγορεύει ακόμη και την μίνι-φούστα, η μοναδική μορφή αντίστασης είναι κάποιες προκηρύξεις που δεν έχουν παρά πολύ μικρή απήχηση. Έτσι αρκετές οργανώσεις καταφεύγουν σε βομβιστικές ενέργειες. Στο πρώτο επεισόδιο περιγράφεται το κλίμα της εποχής, τα βασανιστήρια της δικτατορίας και μιλούν αντισταστιακοί και καλλιτέχνες, πρώην μέλη του ΡΦ, της Δημοκρατικής Άμυνας, της οργάνωσης «20η Οκτώβρη», καθώς και της ομάδας «Άρης» που προσπάθησε να δυναμιτίσει την αμερικανική πρεσβεία. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 ένα νέο φοιτητικό κίνημα ξεκινά στα Πανεπιστήμια που κορυφώνεται με την κατάληψη της Νομικής τον Νοέμβριο του ’73 και το οποίο αλλάζει τους σχεδιασμούς των παράνομων οργανώσεων.
“Η λάθος πληροφορία”
Έγχρωμο, ανέκδοτο κινηματογραφικό υλικό από την εξέγερση του Πολυτεχνείου αλλά και μια σειρά νέες μαρτυρίες, μετατρέπουν το δεύτερο επεισόδιο για την ιστορία του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος σε ένα ιστορικό ντοκουμέντο. Για πρώτη φορά, μέσα από τις διηγήσεις των φοιτητών που άρχισαν την κατάληψη του Πολυτεχνείου στις 14 Νοεμβρίου του 1973 αποκαλύπτεται ότι όλα ξεκίνησαν τυχαία, από μία λανθασμένη πληροφορία…
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα παρασκήνια που οδήγησαν στο κίνημα του Ναυτικού τον Μάιο του ’73 όπως τα διηγούνται οι πρωτεργάτες του, ο «διάλογος» ανάμεσα στον Κυριάκο Σταμέλο που διαπραγματεύθηκε την έξοδο των φοιτητών και τον Μιχάλη Γουνελά, επικεφαλής του τανκ που έσπασε την πόρτα, το βράδυ της 16ης προς την 17η Νοεμβρίου καθώς και η διήγηση του υφυπουργού της τότε κυβέρνησης Μαρκεζίνη για το κλίμα στο επιτελείο του Παπαδόπουλου και την ψυχολογική κατάσταση του δικτάτορα που άλλοτε είναι έξαλλος και άλλοτε κατηφής μπροστά στις διαγραφόμενες εξελίξεις.
Οι παλιοί βομβιστές των πρώτων χρόνων της δικτατορίας αλλά και οι πρωταγωνιστές του φοιτητικού κινήματος που οδήγησε στην εξέγερση της 17ης Νοέμβρη του ’73 παίρνουν τις αποστάσεις τους και κρίνουν την ομόνυμη τρομοκρατική οργάνωση. Ένας απ αυτούς θα πεί στο τέλος: «εμείς είμαστε η πραγματική 17η Νοέμβρη»…
Τη Δευτέρα 12/11 , την Τρίτη 13/11 και την Τετάρτη 14/11, κάθε μεσημέρι γίνεται συγκέντρωση αποκλειστικά και μόνο από φοιτητές του ΕΜΠ στο χώρο του Πολυτεχνείου στην Πατησίων με συνθήματα αμιγώς πολιτικά. Ακούστηκε το σύνθημα «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», ενώ για πρώτη φορά τέθηκε και το «ΕΞΩ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ». Οι συγκεντρωμένοι ήμασταν καθημερινά γύρω στα 150 με 200 άτομα.
Μαρτυρία του Γιάννη Ευλογημένου , φοιτητή πολιτικού μηχανικού β’ έτος στο ΕΜΠ
Έξω όμως από το Πολυτεχνείο, στη στάση της Πατησίων μαζευότανε κόσμος, κυρίως μαθητές, που παρακολουθούσαν και μετέδιδαν, από στόμα σε στόμα το γίγνεσθαι στο χώρο αυτό με συνέπεια από το πρωί της Τετάρτης να έχει ήδη μαζευτεί (στην Πατησίων) αρκετός μαθητόκοσμος.Το κύριο θέμα της συζήτησης στο φοιτητικό κίνημα ήταν τότε η διαδικασία των επερχόμενων φοιτητικών εκλογών οι οποίες θα γινότανε σε κλίμα «φιλελευθεροποίησης» της χούντας και δινότανε η ευκαιρία να αποκτηθούν δημοκρατικοί και μη ελεγχόμενοι από τους χουντικούς, φοιτητικοί σύλλογοι.
Σε κύκλους φοιτητών, πιο επαναστατικών όπως και εγώ, πιστεύαμε ότι αυτό δεν ήταν το πιο σημαντικό μιας και την προηγούμενη χρονιά είχαμε εκλέξει δικές μας Επιτροπές, είχαμε αναπτύξει έντονο φ.κ. με πολλές ελεύθερες Συνελεύσεις στις περισσότερες σχολές και με σταθμούς, τις απεργίες διαρκείας των σχολών του Πολυτεχνείου και την κατάληψη του κτιρίου της Νομικής.
Τετάρτη 14/11 μαζευτήκαμε πάλι φοιτητές του Πολυτεχνείου στην αυλή και φωνάζαμε συνθήματα. Μαζευότανε συνέχεια κόσμος απ’ έξω . Γύρω στο μεσημέρι οι εκλεγμένες Επιτροπές του Πολυτεχνείου συγκαλούν Συνελεύσεις ταυτόχρονα και στις 5 τότε σχολές με θέμα την στάση μας στις επερχόμενες φοιτητικές εκλογές. Θέλω να επισημάνω ότι οι Παράνομες φοιτητικές παρατάξεις ο «ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ» (στον οποίο ανήκα και εγώ τότε) και ήταν η κύρια δύναμη στο ΕΜΠ , αλλά και η «ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ» προώθησαν αυτές τις συνελεύσεις σε αντιπερισπασμό της διογκούμενης καθημερινής διαδήλωσης με καθαρό πολιτικό περιεχόμενο. Πράγματι το πέτυχαν αυτό γιατί όλοι οι φοιτητές μπήκαμε στις συνελεύσεις και αποχωρήσαμε από την αυλή.
Γύρω στο απόγευμα όμως έρχονται φοιτητές από την Νομική και την ΦΜΣ περί τα 200 άτομα και διαδήλωσαν μπροστά στην πόρτα του Πολυτεχνείου. Δεν συνάντησαν όμως κανένα φοιτητή του Πολυτεχνείου και άρχισαν σιγά – σιγά να διαλύοντα. Αρκετοί όμως από αυτούς δεν αποχώρησαν.
Μέσα στις συνελεύσεις μαθαίνουμε ότι έξω γίνεται διαδήλωση από τους φοιτητές της ΦΜΣ και αρκετοί από μας που είχαμε βαρεθεί να ακούμε ήπιες συζητήσεις περί εκλογών, βγήκαμε πάλι έξω στην αυλή, μπροστά στην κεντρική πύλη. Τώρα ο κόσμος από έξω είχε μεγαλώσει αρκετά και ορισμένοι μαθητές είχαν περάσει και μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου.
Εκείνη την εποχή φοβόμασταν ακόμα και τον ίσκιο μας. Αν βλέπαμε ξένα άτομα, υποθέταμε ότι ήταν της Ασφάλειας. Εκείνη όμως την στιγμή βλέποντας τα πρόσωπα των μαθητών, κανείς από μας δεν αμφέβαλε για αυτούς.
Αρχίσαμε να συζητάμε για την κατάληψη του Πολυτεχνείου. Μερικοί από μας , όπως και εγώ, θεωρούσαμε την κατάληψη σαν την πιο προχωρημένη μορφή αντίστασης στην χούντα, ειδικά την κατάληψη του Πολυτεχνείου. Το είχαμε συζητήσει πολλές φορές και οι σοβαροί συνάδελφοι φοιτητές μας το απέτρεπαν με επιχειρήματα ότι απαιτείται μεγάλος αριθμός για να πετύχει, ότι δεν μπορούμε να περιφρουρούμε όλη την περίφραξη του Πολυτεχνείου και άλλα παρόμοια.
Οι συνελεύσεις είχαν τελειώσει και είχαν όλοι μαζευτεί στην κεντρική είσοδο μεταξύ πύλης και τις εισόδους των Καλών Τεχνών και της Πρυτανείας. Οι συνάδελφοι φοιτητές από τον ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ (μαζί τους συμφωνούσε και η ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ ) άρχισαν προπαγάνδα για να αποτρέψουν την κατάληψη . Τότε σηκώθηκε και μίλησε ο Σάκης ο Παπαθεοδώρου από τους μηχανολόγους που μόλις είχε γυρίσει από τον στρατό ( εκείνες τις μέρες επιστρέφανε οι στρατευμένοι από την χούντα φοιτητές από τον Φλεβάρη 1973 ). Ο Σάκης κάλεσε τους φοιτητές να αποχωρήσουν από το Πολυτεχνείο. Μετά ανέβηκα και εγώ στα σκαλάκια της Πρυτανείας και μίλησα υπέρ της κατάληψης. Διαμορφώθηκαν δύο στρατόπεδα και τα δύο αποφασισμένα να επιβάλλουν την γνώμη τους. Οι κατά της κατάληψης μαζεύτηκαν στην πίσω αυλή και με στοιχισμένη παρέλαση πέρασαν ανάμεσα μας και βγήκαν έξω από την πύλη. Δεν πέτυχαν τίποτα και το επιχείρησαν μάταια ξανά και για δεύτερη φορά Οι περισσότεροι από αυτούς αποχώρησαν από το Πολυτεχνείο. Κάποιοι φίλοι μου πήγαν σινεμά στην Αλκυονίδα και όταν τελείωσε η παράσταση, ξαναγύρισαν πίσω. Άλλοι πάλι βγήκαν έξω αλλά δεν είχαν καρδιά να φύγουν και παρέμεναν θεατές στην Πατησίων.
Κοιτάζαμε ο ένας τον άλλο, γυρνάγαμε το κεφάλι στο γύρω ήμασταν πολλοί, καμιά χιλιάδα. Ο κύβος ερίφθη«ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ» «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ» . Εκεί μπροστά στην κεντρική πύλη αποφασίζουμε να προχωρήσουμε στην κατάληψη (θα ήταν γύρω στις επτά περίπου ) και ορίστηκε η πρώτη Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης από τους Σηφιανό Νίκο αρχιτέκτονα ( ανήκε στον επαναστατικό χώρο) , Λογοθέτη Στέλιο χημικό μηχανικό ( ανήκε στην ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ ) και Ευλογημένος Γιάννης πολιτικός μηχανικός ( ανήκα στο ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ ) Την δημιουργία της πρώτης Συντονιστικής εξιστορεί ο Νίκος Σηφιανός σε προφορική συνέντευξη όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο «ΟΝΕΙΡΟ ΗΤΑΝΕ» ΤΩΝ Αγγελή και Δαφέρμου στην σελίδα 138 Σ’ αυτή την ομάδα προστέθηκε αργότερα και ο Σταύρος ο Λυγερός από την ΦΜΣ.
Εμείς η πρώτη ομάδα που ξεκίνησε την οργάνωση της κατάληψη ήμασταν φοιτητές του Πολυτεχνείου. Οργανώσαμε ομάδες περιφρούρησης και διαφύλαξης των άλλων δύο εισόδων της Τοσίτσα και της Στουρνάρη. Συγκροτήσαμε ομάδα παραγωγής συνθημάτων και γραφής των σε πρόχειρα πλακάτ. Τότε μια ομάδα μηχανολόγων (θυμάμαι αυτή την στιγμή μόνο τον Μιχάλη τον Κόχειλα ) μας πρότεινε να βάλουμε σε λειτουργία έναν πειραματικό ραδιοφωνικό σταθμό που βρισκότανε στο κτίριο των Μηχανολόγων. Ούτε και οι ίδιοι δεν θα μπορούσαν τότε να φανταστούν ότι αυτή η μικρή μονάδα που είχε εμβέλεια μόνο μέχρι τα Εξάρχεια, θα γινότανε με την βοήθεια ερασιτεχνών μη φοιτητών που έφεραν μεγαλύτερα μηχανήματα, ο περίφημος ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου.
Έτσι ξεκίνησε η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Αυθόρμητα χωρίς σχέδιο αλλά με άτομα που το είχαν ονειρευτεί και περίμεναν απλά την κατάλληλη στιγμή. Δεν θα γινότανε ποτέ όμως αν δεν υπήρχαν αυτοί οι πολλοί μαθητές που στάθηκαν όλη μέρα από έξω και μετά και μέσα και έξω. Χωρίς αυτούς τους εκατοντάδες αποφασισμένους μαθητές που έμειναν εκεί όλη την μέρα, φτιάχνοντας έναν συνδετικό ιστό ανάμεσα στους πρωινούς διακόσιους επαναστάτες φοιτητές του ΕΜΠ με τους απογευματινούς 250 επαναστάτες φοιτητές της ΦΜΣ οι οποίοι αν δεν συναντούσαν τους μαθητές της Πατησίων θα είχαν έγκαιρα αποχωρήσει. Τέλος χάρη σ’ αυτούς νοιώσαμε την δύναμη ότι ήμασταν αρκετοί για να προχωρήσουμε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Με το που ήρθε το βράδυ μαζεύτηκε πάρα πολύς κόσμος στην Πατησίων. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου είχε αρχίσει. Μετά τις δώδεκα επέστρεψαν και αυτοί που είχαν αποχωρήσει και πολλοί περισσότεροι. Τότε άρχισε η διαβούλευση ποιος θα συμμετείχε στην Συντονιστική Επιτροπή. Από εκείνη την στιγμή ένοιωθα ότι δεν με άγγιζε αυτή η μάζωξη περί Συντονιστικής και παρέμεινα με τους αγωνιστές που φώναζαν συνθήματα στην κεντρική πύλη.
Έμεινα συνέχεια μέσα στο Πολυτεχνείο. Δεν κοιμήθηκα ούτε λεπτό. Αποχώρησα από τους τελευταίους όταν τα ξημερώματα του Σαββάτου ήρθαν στρατιώτες με άσφαιρα πυρά και μας πήραν από την πίσω αυλή των Μηχανολόγων συνοδεία μέχρι έξω από την πύλη της Στουρνάρη και μέχρι τα Εξάρχεια προστατεύοντας μας από τους αφηνιασμένους αστυνομικούς.
Το χρονικό διάστημα μέχρι την πολιτική αλλαγή μας βρίσκει διαλυμένους και χωρίς αντίσταση στην χούντα του Ιωαννίδη. Τότε ζήσαμε τεράστια πολιτική και ψυχολογική πίεση από τους διαφωνούντες της κατάληψης που μας κατηγορούσανε για διάλυση του φ.κ. Η ιστορία μας δικαίωσε. Το δικό μας Πολυτεχνείο έγινε το Πολυτεχνείο όλων των Ελλήνων.
Το ανάρτησα από ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου