 |
| La Calumnia di Apelle (Η Συκοφαντία του Απελλή) του Σάντρο Μποτιτσέλι |
"Η άγνοια είναι τρομερό πράγμα και αιτία πολλών κακών για τους ανθρώπους. Σα μια αχλύ που σκεπάζει τα πράγματα και αμαυρώνει την αλήθεια και κατατρύχει τον βίο του καθένα μας. Μοιάζουμε σαν να περιπλανιώμαστε στο σκοτάδι και έχουμε πάθει ότι και οι τυφλοί: Άλλοτε σκοντάφτουμε κάπου χωρίς λόγο, άλλοτε προσπερνάμε αυτό που δεν έπρεπε και αυτό που βρίσκεται κοντά μας και μπροστά στα πόδια μας,δεν το βλέπουμε. Αντίθετα, εκείνο που βρίσκεται εντελώς μακριά μας, φοβόμαστε ότι θα μας δημιουργήσει πρόβλημα.
Και στα περισσότερα πράγματα που κάνουμε δεν σταματάμε να ολισθαίνουμε σε λάθη. Αυτή η κατάσταση έχει δώσει μύριες αφορμές στους διδασκάλους της τραγικής ποίησης για να εμπνευστούν δράματα,όπως το δράμα της γενιάς των Λαβδακίδων και των Πελοπίδων και όλα τα παραπλήσια με αυτά. Γιατί σχεδόν όλα τα δράματα που διαδραματίζονται επι σκηνής μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι έχουν προέλθει από άγνοια, λες και τα χορηγεί κάποια τραγική τύχη.
Το λέω αυτό γιατί θέλω να να μιλήσω και γι'άλλα και ιδιαίτερα για τις ψεύτικες διαβολές εναντίων γνωστών και φίλων. Εξ’αιτίας τους και οικογένειες έχουν αναστατωθεί,και πόλεις καταστράφηκαν ολοσχερώς,και πατεράδες εξοργίστηκαν εναντίων των παιδιών τους και αδέλφια μεταξύ τους και παιδία εναντίον των γεννήτορων τους και εραστές εναντιών των αγαπημένων τους. Επίσης πολλές φιλίες διαλύθυκαν και όρκοι έσπασαν από την πιθανότητα να ισχύουν οι διαβολές. Για να μπορέσουμε να αποφύγουμε να πέσουμε θύματα των διαβολών, θέλω με το λόγο μου, όπως θα μπορούσε να το ζωγραφίσει κάποιος, να υποδείξω τί είναι η διαβολή, από πού προέρχεται και τί δημιουργεί. "
Ο Απελλής
"Περισσότερο απ’όλους ο ζωγράφος Απελλής, ο Εφέσιος, συνέλαβε την εικόνα της διαβολής. Γιατί ο ίδιος έπεσε θύμα της.
Είχε διαβληθεί άσχημα, ότι τάχα συμμετείχε στη συνομωσία του Θεοδώτα προς τον Πτολεμαίο στην Τύρο, ενώ ο Απελλής δεν είχε δεί ποτέ την Τύρο, ούτε καν γνώριζε ο Θεοδότας ποιος είναι, εκτός μόνο όσα άκουγε από τον Πτολεμαίο, ότι έιναι κάποιος ύπαρχος επιτετραμμένος στην Φοινίκη.
Άλλ' όμως κάποιος όμοτεχνος ανταγωνιστής του, Αντίφιλος το όνομα του, από φθόνο για την τιμή που του είχε ο βασιλιάς και απο ζηλοτυπία για την τέχνη του, κατήγγειλε στον Πτολεμαίο ότι τα ξέρει όλα και πως κάποιος είδε τον Απελλή στην Φοινίκη να συντρώγει με τον Θεοδότα και σε όλο το δείπνο του μιλούσε μυστικά στο αυτί.
Στο τέλος ισχυρίστηκε πως η αποστασία της Τύρου και η κατάληψη της Πηλουσίου προέκυψε κατόπιν συμβουλής του Απελλή.
Ο Πτολεμαίος αν και γενικά δεν ήταν νευρικός, αλλά θρεμμένος μέσα στην δεσποτική κολάκεια, άναψε και συνταράχτηκε τόσο πολύ από την παράλογη αυτή διαβολή ώστε δεν σκέφτηκε ούτε το πιο εύλογο: Ούτε ότι ήταν ανταγωνιστής του ο διαβάλλων, ούτε ότι ο ζωγράφος Απελλής δεν ήταν δε θέση να κάνει μια τόσο μεγάλη προδοσία. Και επιπλέον δεν σκέφτηκε πως δεν είχε λόγο να το κάνει, αφου ήταν ευεργέτημένος από αυτόν και έχαιρε της εκτίμησης των ομοτέχνων του. Αλλά ενώ δεν εξέτασε και το απλό, αν πράγματι ταξίδεψε ο Απελλής στην Τύρο, αμέσως εξεμάνη και βούιξε όλο το βασιλικό παλάτι από φωνές και τις κραυγές του για τον αχάριστο, τον επίβουλο και συνομώτη.
Και αν δεν έλεγε κάποιος από τους παρόντες που αγανάκτησε με την αναισχυντία του Αντίφιλου και καταλυπήθηκε τον Απελλή, ότι κάνεναν από αυτούς δεν συνάντησε ο άνθρωπος, θα του είχαν κόψει το κεφάλι και θα είχε προσπεραστεί το γεγονός πως σε τίποτα δεν ήταν αίτιος αυτός για τα κακά που συνέβησαν στην Τύρο.
Ο Πτολεμαίος λέγεται ότι ντράπηκε τόσο πολύ με αυτά που γίνανε, που δώρισε στον Απελλή 100 τάλαντα και τον Αντίφιλο τον έκανε δούλο του.
Ο Απελλής καθώς κρατούσε στη μνήμη του όσα κινδύνεψε να πάθει, με αυτην την εικόνα αναπαρέστησε την διαβολή:
Στα δεξιά της κάθεται κάποιος άνδρας με τεράστια αυτιά, σχεδόν όμοια με του Μίδα, προτείνοντας το χέρι ενώ από μακρία πλησιάζει η Διαβολή.
Γύρω από αυτόν στέκονται δυο γυναίκες.
Μου φαίνεται η Άγνοια και Υπόληψις. Απο την άλλη πλευρά προσέρχεται η Διαβολή, γύναιον υπερβολικά όμορφο, θερμό και ταραγμένό έτσι που να δείχνει τη λύσσα και την οργή της.Σ το αριστερό της χέρι κρατάει μια δάδα καιόμενη και με το άλλο σέρνει ένα νέο που έχει σηκώσει τα χέρια προς τον ουρανό και επικαλείται τους θεούς.
Προηγείται μπροστά τους ένας άνδρας ωχρός και άσχημος, με κοφτερό βλέμμα που μοίαζει με αυτούς που πάσχουν από μακρά ασθένεια. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι αυτός είναι ο Φθόνος.Υπάρχουν και άλλες δύο επιπλέον που συνοδεύουν, προτρέπουν, υποστηρίζουν και επιδοκιμάζουν την Διαβολή.
Όπως μου μαρτύρησε ο περιηγητής της εικόνας η μία ήταν η Επιβουλή, η άλλη η Απάτη.
Στο κατόπι ακολουθεί μια άλλη μορφή ,εντελώς πένθιμα φτιαγμένη, μαυροντυμένη και συντετριμμένη, Μετάνοια νομίζω λεγότανε…Αυτή γυρνούσε προς τα πίσω δακρυσμένη και με μεγάλη ντροπή έβλεπε την Αλήθεια να πλησιάζει. Έτσι λοιπόν ο Απέλλης απεικόνησε με τη ζωγραφική του τον κίνδυνο που διέτρεξε."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου