ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ;

Ο υπάλληλος είχε πέσει θύμα εκφοβισμού στο χώρο εργασίας, δεχόταν «παρενόχληση στην εργασία»: «Οι προσβολές, τα ψέματα και οι ταπεινώσεις συνεχίζονταν επί μήνες, ώσπου τα νεύρα μου έσπασαν...»Στη Γερμανία, υπολογίζεται ότι 1,2 εκατομμύρια άτομα υφίστανται τέτοιου είδους παρενόχληση. Στην Ολλανδία, ο 1 στους 4 θα την αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή του ως εργαζόμενος. Επίσης, μια έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας λέει ότι η παρενόχληση στην εργασία αποτελεί αυξανόμενο πρόβλημα στην Αυστραλία, στην Αυστρία, στη Βρετανία, στη Δανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Σουηδία. Αλλά τι ακριβώς είναι η παρενόχληση στην εργασία;

“Πόλεμος Νεύρων”

Σύμφωνα με το γερμανικό ειδησεογραφικό περιοδικό Φόκους (Focus), παρενόχληση στην εργασία είναι «η συχνή, επαναλαμβανόμενη και συστηματική ενόχληση». Δεν αφορά απλώς πειράγματα στο χώρο εργασίας—που μπορεί να περιλαμβάνουν σαρκασμό, κριτική, αστεία και φάρσες—αλλά πρόκειται για οργανωμένη προσπάθεια άσκησης ψυχολογικής τρομοκρατίας. Σκοπός της είναι να νιώσει το θύμα ανεπιθύμητο.

Οι μέθοδοι παρενόχλησης ξεκινούν από τον παιδαριώδη ανταγωνισμό και φτάνουν μέχρι και την εγκληματική βλάβη.  

Ο στόχος γίνεται αντικείμενο δυσφήμησης, φραστικής κακομεταχείρισης, επιθετικής συμπεριφοράς και ψυχρής αντιμετώπισης. Μερικά θύματα παραφορτώνονται εσκεμμένα με εργασία ή επιλέγονται συνεχώς για τις πιο δυσάρεστες εργασίες τις οποίες δεν θέλει να αναλάβει κανένας άλλος. Οι συνάδελφοι μπορεί να υπονομεύουν τις προσπάθειες, που κάνει το θύμα για να εργάζεται παραγωγικά, ίσως με το να του αποκρύπτουν πληροφορίες. Σε μερικές περιπτώσεις, οι δράστες έχουν σκίσει τα ελαστικά του αυτοκινήτου του θύματος ή έχουν εισχωρήσει αυθαίρετα στο κομπιούτερ του.

Μερικά θύματα παρενόχλησης αποτελούν στόχο ενός ατόμου. Αλλά τις περισσότερες φορές το θύμα δέχεται επίθεση από μια συμμαχία συναδέλφων. Αυτό σημαίνει ότι μια ολόκληρη ομάδα ασκεί πίεση σε κάποιο άτομο με σκόπιμες παρενοχλήσεις και επιθέσεις.

Αυτό που προξενεί τη μεγαλύτερη έκπληξη ίσως είναι το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις η παρενόχληση λαβαίνει χώρα με τη συναίνεση του διευθυντή. Σύμφωνα με κάποιες ευρωπαϊκές μελέτες, ο προϊστάμενος έπαιζε ενεργό ρόλο στο 50 περίπου τοις εκατό των περιπτώσεων, ενώ διαπιστώθηκε ότι πολλές φορές εκείνος ή εκείνη ήταν ο μόνος δράστης. Όλα αυτά μετατρέπουν την εργασία σε «έναν διαρκή, πιεστικό πόλεμο νεύρων», όπως ανέφερε η γερμανική εφημερίδα Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ (Frankfurter Allgemeine Zeitung).

Επιπτώσεις Πέρα από το Χώρο Εργασίας

Συνήθως, οι επιπτώσεις της παρενόχλησης ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια του χώρου εργασίας. Πολλά θύματα πάσχουν από σοβαρά προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα της σκληρής μεταχείρισης. Κατάθλιψη, διαταραχές του ύπνου και κρίσεις πανικού συγκαταλέγονται στις συνέπειες της παρενόχλησης. Ποια ήταν η αιτία; Η παρενόχληση στην εργασία. Τέτοιου είδους παρενόχληση μπορεί επίσης να επηρεάσει σοβαρά το γάμο ή την οικογενειακή ζωή κάποιου.

Στη Γερμανία, η παρενόχληση στην εργασία έχει γίνει τόσο διαδεδομένη ώστε κάποια ασφαλιστική εταιρία έθεσε σε λειτουργία μια ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή βοήθειας για τα θύματα. Η εταιρία διαπίστωσε ότι οι μισοί και πλέον από εκείνους που τηλεφωνούσαν δεν μπορούσαν να εργαστούν μέχρι και έξι εβδομάδες, περίπου το ένα τρίτο δεν μπορούσαν να εργαστούν μέχρι και τρεις μήνες και πάνω από το 10 τοις εκατό δεν μπορούσαν να εργαστούν για περισσότερους από τρεις μήνες. Κάποιο γερμανικό ιατρικό περιοδικό υπολογίζει ότι «ως και το 20 τοις εκατό όλων των αυτοκτονιών είναι αποτέλεσμα της παρενόχλησης στην εργασία».

Είναι σαφές ότι η παρενόχληση μπορεί να μετατρέψει την εργασία σε εφιάλτη. Υπάρχει τρόπος για να αποφευχθεί αυτό; Πώς μπορεί να επιδιώκει κάποιος ειρήνη στο χώρο εργασίας;

Η παρενόχληση μετατρέπει την εργασία σε πόλεμο νεύρων

Οποιοσδήποτε, όπου και αν εργάζεται, είναι πιθανός στόχος παρενόχλησης. Πώς μπορείτε, λοιπόν, να προστατευτείτε; Η απάντηση βρίσκεται εν μέρει στο να μάθετε πώς να επιδιώκετε ειρήνη στο χώρο εργασίας, ακόμη και με δύσκολους συνεργάτες.

Αρμονική Συνύπαρξη στην Εργασία

Η εργασία πολλών ανθρώπων απαιτεί να συνυπάρχουν αρμονικά με μια ομάδα συνεργατών και να βοηθούν αυτή την ομάδα να λειτουργεί ομαλά και με ενότητα. Αν οι συνάδελφοι τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους, αυτό είναι ευεργετικό για την εργασία. Αν όχι, η εργασία πάσχει και ο κίνδυνος παρενόχλησης αυξάνεται.

Τι μπορεί να εμποδίσει την ομαλή λειτουργία μιας ομάδας εργαζομένων; Κάποια αιτία ίσως είναι οι συχνές αλλαγές προσωπικού. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι δύσκολο να δημιουργηθούν δεσμοί. Επίσης, οι καινούριοι συνάδελφοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη ροή της εργασίας, πράγμα που επιβραδύνει την απόδοση όλων. Αν ο φόρτος εργασίας αυξάνεται, πιθανότατα η ομάδα θα βρίσκεται υπό συνεχή ένταση.

Επιπλέον, αν η ομάδα δεν έχει σαφείς στόχους, δεν θα υπάρχει αίσθημα ενότητας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν ένας ανασφαλής διευθυντής δαπανάει περισσότερο χρόνο υπερασπιζόμενος τη θέση του παρά κατευθύνοντας την εργασία. Μπορεί μάλιστα να προσπαθεί να έχει το πάνω χέρι βάζοντας συναδέλφους να μαλώνουν μεταξύ τους. Κάτι που κάνει ακόμη χειρότερα τα πράγματα είναι το γεγονός ότι η διάρθρωση της ομάδας μπορεί να είναι τόσο ασαφής ώστε κάποιοι συνάδελφοι να μη γνωρίζουν τα όρια των ευθυνών τους. Λόγου χάρη, μπορεί να προκύψουν διαμάχες όταν δύο εργαζόμενοι πιστεύουν ο καθένας για τον εαυτό του ότι έχει την ευθύνη να προσυπογράφει τα τιμολόγια.

Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν υπάρχει καλή επικοινωνία και τα πληγωμένα αισθήματα συνήθως παραμένουν. Ο φθόνος δηλητηριάζει την ατμόσφαιρα στην εργασία και οι συνάδελφοι διαγκωνίζονται για την εύνοια του διευθυντή. Μικροπαρεξηγήσεις εκλαμβάνονται ως μεγάλες προσβολές. Στην ουσία, δημιουργούνται ζητήματα από το τίποτα. Ο δρόμος για την παρενόχληση είναι ανοιχτός.

Η Εξεύρεση του «Αποδιοπομπαίου Τράγου»

Στο πέρασμα του χρόνου, ένας εργαζόμενος μπορεί να επιλεχθεί για να γίνει ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Τι είδους άτομο μπορεί να υποστεί τέτοια μεταχείριση; Ίσως κάποιος που ξεχωρίζει ως διαφορετικός. Παραδείγματος χάρη, θα μπορούσε να είναι ο μοναδικός άντρας σε ένα περιβάλλον όπου βρίσκονται μόνο γυναίκες ή μια γυναίκα η οποία εργάζεται ανάμεσα σε άντρες. Το άτομο που έχει αυτοπεποίθηση μπορεί να θεωρηθεί επιθετικό ενώ το επιφυλακτικό άτομο μπορεί να θεωρηθεί ύπουλο. Το ενδεχόμενο θύμα μπορεί επίσης να είναι διαφορετικό με την έννοια ότι είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο σε ηλικία από τους υπόλοιπους ή έχει καλύτερα προσόντα για την εργασία.

Όποιος και αν είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος», οι συνάδελφοι «εκδηλώνουν μοχθηρία και θρασύτητα απέναντι στο επιλεγμένο θύμα τους, εκτονώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δική τους προσωπική ένταση», αναφέρει το γερμανικό ιατρικό περιοδικό mta. Οι προσπάθειες που κάνει το θύμα να διορθώσει την κατάσταση δεν έχουν μεγάλη επιτυχία και ίσως μάλιστα να χειροτερέψουν τα πράγματα. Καθώς υφίσταται τον εκφοβισμό ολοένα και πιο συχνά και συστηματικά, το θύμα νιώθει όλο και πιο απομονωμένο. Σε αυτό το στάδιο, πιθανότατα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του την κατάσταση.

Βέβαια, ο χώρος εργασίας αποτελούσε πάντοτε πρόσφορο έδαφος για κακομεταχείριση. Αλλά πολλοί μπορούν να θυμηθούν τον καιρό που φαινόταν ότι υπήρχε περισσότερο καλοπροαίρετο πνεύμα μεταξύ των συναδέλφων. Η οργανωμένη παρενόχληση ήταν σπάνιο φαινόμενο. Αλλά με το πέρασμα των χρόνων έχει παρατηρηθεί, όπως το περιέγραψε κάποιος γιατρός, «γενική συρρίκνωση του πνεύματος αλληλεγγύης και μεγάλη αύξηση της αναίδειας σε προσωπικό επίπεδο». Τώρα οι άνθρωποι διστάζουν λιγότερο να εμπλακούν σε ανοιχτό πόλεμο στο χώρο της εργασίας.

Δικαιολογημένα λοιπόν, οι απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα ενδιαφέρουν όλους τους εργαζόμενους: Μπορεί να αποφευχθεί η παρενόχληση; Πώς μπορεί να επιδιώκει κάποιος ειρήνη στο χώρο εργασίας;

Τακτοποίηση των Διαφορών

Συνήθως η παρενόχληση ξεκινάει από μια ανεπίλυτη διαφορά μεταξύ συνεργατών. Επομένως, χωρίς να ανακατεύεστε στις υποθέσεις των άλλων, δώστε άμεση προσοχή σε παρεξηγήσεις στις οποίες περιλαμβάνεστε εσείς προσωπικά. Απαλύνετε τα πληγωμένα αισθήματα με διακριτικότητα και σεβασμό. Ασχοληθείτε με τους συναδέλφους σας ως άτομα, όχι ως ομάδα. Αν φαίνεται ότι κάποιος έχει κάτι εναντίον σας, προσπαθήστε να ξεκαθαρίσετε το ζήτημα.

Επιπλέον, όλοι ωφελούνται όταν διατηρούνται ανοιχτές οι γραμμές επικοινωνίας. Προσπαθήστε, λοιπόν, να έχετε καλή επικοινωνία με τον προϊστάμενό σας χωρίς να δίνετε την εντύπωση ότι επιχειρείτε να κερδίσετε με κολακείες την εύνοιά του. Να θυμάστε επίσης ότι η καλή επικοινωνία με τους συναδέλφους και τους υφισταμένους σας θα χρησιμεύει ως αντίδοτο κατά της έντασης.

Κάντε, λοιπόν, κάθε προσπάθεια να τα πηγαίνετε καλά με τους συνεργάτες σας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να προσπαθείτε συνέχεια να ευχαριστείτε τους άλλους, συμφωνώντας άτολμα με όλα όσα απαιτούνται από εσάς και συμβιβάζοντας τις αρχές σας απλώς και μόνο χάριν της ειρήνης. Αλλά η θερμή και φιλική συμπεριφορά μπορεί να ζεστάνει την ψυχρή ατμόσφαιρα. Να προσέχετε, όχι μόνο τι λέτε στους άλλους, αλλά και πώς το λέτε.

Θέτετε στον εαυτό σας λογικά πρότυπα συμπεριφοράς. Να αποφεύγετε τόσο την υπερβολική αυτοπεποίθηση όσο και την υπέρμετρη ατολμία. Αν οι συνάδελφοί σας σάς κοροϊδεύουν, μην προσπαθείτε να τους μιμηθείτε κάνοντας το ίδιο. Δεν κερδίζετε τίποτα καθιστώντας δυσδιάκριτη τη διαφορά ανάμεσα στην καλή και στην κακή συμπεριφορά. Να αντιμετωπίζετε τους άλλους με σεβασμό και αξιοπρέπεια, και το πιθανότερο είναι ότι θα έχετε την ίδια αντιμετώπιση από εκείνους.

Δώστε προσοχή, όχι μόνο στη διαγωγή σας, αλλά και στο ντύσιμό σας. Αναρωτηθείτε: “Τι εντύπωση δίνουν τα ρούχα μου; Μήπως η εμφάνισή μου είναι προκλητική; Μήπως έχω απεριποίητη εμφάνιση; Μήπως θα ήταν καλό να υιοθετήσω έναν λογικό τρόπο αμφίεσης που να αρμόζει στην εργασία μου;”

Στους περισσότερους πολιτισμούς, οι φιλόπονοι και ευσυνείδητοι εργαζόμενοι θεωρούνται αξιοσέβαστοι και πολύτιμοι. Γι’ αυτό, προσπαθήστε να κερδίσετε το σεβασμό αποδίδοντας εργασία υψηλής ποιότητας. Να είστε αξιόπιστοι και φερέγγυοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγωνιάτε για καθετί που κάνετε. Μια γυναίκα που έπεσε θύμα παρενόχλησης παραδέχτηκε αργότερα ότι εκείνη είχε συμβάλει στο πρόβλημά της. «Ήθελα να είμαι τέλεια», λέει η ίδια. Αυτή η γυναίκα αναγνώρισε ότι η τελειότητα είναι ανέφικτος στόχος: «Είμαι καλή στην εργασία μου, αλλά δεν είναι απαραίτητο να τα κάνω όλα τέλεια».

Μην είστε υπερβολικά ευαίσθητοι απέναντι σε αρνητικά σχόλια. Δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην παρενόχληση κάθε άδικη κριτική. Ομολογουμένως, η τήρηση αυτών των ορθών αρχών δεν αποτελεί εγγύηση ότι δεν θα πέσετε ποτέ θύμα παρενόχλησης. Παρά τις καλύτερες προσπάθειές σας, μερικοί συνάδελφοι ίσως συνεχίσουν να σας παρενοχλούν. Τι θα κάνετε σε αυτή την περίπτωση;

Αναζητήστε Υποστήριξη

Μελέτες δείχνουν ότι το καλύτερο είναι να μην προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε την παρενόχληση μόνοι σας. Πού μπορεί να βρει υποστήριξη το θύμα; Κάποιες μεγάλες εταιρίες έχουν θεσπίσει μέσα για την υποβοήθηση των εργαζομένων τους που αισθάνονται ότι παρενοχλούνται. Αυτές οι εταιρίες γνωρίζουν ότι θα έχουν οι ίδιες μεγάλο όφελος αν εξαλείψουν την παρενόχληση. Σύμφωνα με κάποιον υπολογισμό, οι εργαζόμενοι που παρενοχλούν ένα θύμα σπαταλούν μέχρι και το 10 τοις εκατό του εργάσιμου χρόνου τους. Οπουδήποτε είναι διαθέσιμη μια τέτοια διευθέτηση, το θύμα θα μπορούσε να αναζητήσει βοήθεια. Ένας ουδέτερος σύμβουλος—είτε προέρχεται από την ίδια την επιχείρηση είτε όχι—ίσως να δώσει την ευκαιρία σε όλες τις πλευρές να συζητήσουν το ζήτημα και να καθορίσει κανόνες διαγωγής στην εργασία.

Δεν Υπάρχει Εγγυημένη Λύση

Ασφαλώς, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει εγγυημένη λύση για την παρενόχληση.

Ανάλογα με το βαθμό και τη συχνότητα της κακομεταχείρισης, ορισμένοι που αντιμετωπίζουν αυτή την κατάσταση επιλέγουν να ψάξουν για άλλη εργασία. Κάποιοι άλλοι έχουν λίγες επιλογές, καθώς οι εργασίες ίσως είναι σπάνιες και οι πηγές που θα μπορούσαν να προσφέρουν βοήθεια είναι λίγες.

Η φιλική συμπεριφορά μπορεί να ζεστάνει την ψυχρή ατμόσφαιρα.

Δώστε άμεση προσοχή σε παρεξηγήσεις στις οποίες περιλαμβάνεστε εσείς προσωπικά.

Το ανάρτησα από http://democracyreloaded.gr