Δευτέρα 13 Μαρτίου 2017

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΑΚΑΣ: ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΥΜΜΑΧΙΩΝ Ο ΛΟΓΟΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΑΚΑΣ
Ο παγκόσμιος καπιταλισμός στη σύγχρονη εκδοχή του, εκείνη της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, βρίσκεται σε κρίση, ενώ έχει αποδείξει ιστορικά ότι κάθε φορά βρίσκει διεξόδους μέσω της μετεξέλιξης. Η παγκόσμια Αριστερά σε όλες τις ιστορικές εκδοχές βρίσκεται σε αμηχανία και σε αδυναμία να καταθέσει συνολική εναλλακτική πρόταση (αλτερνατίβα), ενώ περιορίζεται σε μάχες οπισθοφυλακής για τη διατήρηση των κεκτημένων. 


Εχει αμυντική στάση και έχει εγκαταλείψει ουσιαστικά βασικές της επαγγελίες για αταξική κοινωνία και έλεγχο των μέσων παραγωγής.

Η πολυσύνθετη πραγματικότητα του 21ου αιώνα φέρνει ραγδαίες ανατροπές που θέτουν εν αμφιβόλω αυτή καθαυτή την ανθρώπινη αυταξία. Η βιολογία και η γενετική ανατρέπουν δεδομένα αιώνων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα. Η εισαγωγή της ρομποτικής στην παραγωγή, σε συνδυασμό με τους εκτυπωτές τριών διαστάσεων, διαμορφώνουν όρους για στρατιές ανέργων και κατάρρευση των ασφαλιστικών συστημάτων. Οι εμπορικές συμφωνίες νέου τύπου (TTIP-CETA-TISA) επιδιώκουν την αναδιαμόρφωση των γεωστρατηγικών ζωνών επιρροής. 


Οι εκατοντάδες εκατομμυρίων των επισφαλώς εργαζομένων και των ανέργων τείνουν να διαμορφώσουν ένα νέο συλλογικό υποκείμενο ανατροπής, αυτό που οι θεωρητικοί έχουν ονομάσει πρεκαριάτο. Η ενδοκαπιταλιστική αντίθεση μεταξύ του παραγωγικού και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου διαμορφώνουν ρευστό τοπίο ακόμα και στις καπιταλιστικές μητροπόλεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη ψάχνει τον δικό της ρόλο χωρίς στρατηγική και με εσωτερικές αντιθέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της. Η προσπάθεια για τη γερμανοποίηση της Ευρώπης δεν μπορεί να ευδοκιμήσει, ενώ οξύνει τις αντιθέσεις που τροφοδοτούν εθνικές περιχαρακώσεις, ρατσιστικές και λαϊκίστικες λογικές, οι οποίες ευνοούν την ακροδεξιά. 


Η ευρωπαϊκή Δεξιά απειλείται από την ακροδεξιά και οι πρώην ισχυρή ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δείχνει να διακατέχεται από υπαρξιακό και ταυτοτικό άγχος. Δείχνει προθέσεις για απεγκλωβισμό από τη λογική του μεγάλου συνασπισμού με τη Δεξιά και επιμέρους τμήματά της δείχνουν να ψάχνουν διέξοδο προς τα αριστερά.

Στη χώρα μας, υπάρχει σύγχυση εννοιών. Πιθανώς και από πρόθεση, λέξεις όπως μεσαίος χώρος - μεσαία στρώματα - πολιτικό κέντρο που σηματοδοτούν διαφορετικά πράγματα είναι ανάγκη να αποσαφηνιστούν. 


Ο μεσαίος χώρος αναφέρεται σε αντιλήψεις, στερεότυπα, πολιτικές και πολιτισμικές καταβολές και σε αυτόν μπορούν να εντάσσονται πολίτες με διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό status. Πρόκειται για το εποικοδόμημα που ουσιαστικά περιλαμβάνει πολίτες από τον βιομήχανο μέχρι τον εργάτη. Τα μεσαία στρώματα προσδιορίζονται από την ένταξή τους στην παραγωγική διαδικασία και την οικονομική τους κατάσταση. Το δε πολιτικό Κέντρο είναι ανύπαρκτο πολιτικό μέγεθος στη χώρα μας μετά τη μεταπολίτευση.

Η φτωχοποίηση των μεσαίων στρωμάτων εξαιτίας των μνημονίων και της λιτότητας, τα οδήγησε σε νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά και σε υπερβάσεις. Εχει διαμορφωθεί, έτσι, και στη χώρα μας ένα ιδιότυπο πρεκαριάτο. Είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι και επισφαλώς εργαζόμενοι. Είναι οι χαμηλοσυνταξιούχοι αλλά και οι νεότερες ηλικίες που δουλεύουν εκ περιτροπής, περιστασιακά, εποχιακά κ.τ.λ. 


Εχουν αναπτύξει έντονο ριζοσπαστισμό και αντισυστημισμό και διαπερνούν οριζόντια ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Από την άκρα αριστερά μέχρι την άκρα δεξιά. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης οι προσπάθειες που έγιναν και γίνονται για την επανασύσταση σοβαρού πολιτικού φορέα στον μεσαίο χώρο δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν. 

Πέρα από τις αδυναμίες των ηγετικών ομάδων των επιμέρους χώρων, που κινούνται μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχουν σήμερα τάξεις και στρώματα που να θέλουν και να μπορούν να εκφραστούν μέσα από πολιτικές μεσαίου χώρου. 

Αν το πολιτικό προσωπικό της Ελλάδας δεν προσέξει την κοινωνική διεργασία που συντελείται, υπάρχει κίνδυνος τα μεσαία στρώματα να οδηγηθούν σε ακροδεξιές εκλογικές συμπεριφορές, εξαιτίας του αντισυστημισμού και του ριζοσπαστισμού.

Για τη γρήγορη ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ, λειτούργησαν σωρευτικά συγκεκριμένες διαιρετικές τομές. Στη βασική διαιρετική τομή μεταξύ Αριστεράς - Δεξιάς ήρθε να προστεθεί η αντίθεση μνημόνιο - αντιμνημόνιο, αλλά και η αντίθεση παλαιό - νέο. 


Σήμερα, οι δύο αυτές τομές έχουν αποδυναμωθεί καθιστώντας αναγκαία την ανάδειξη νέων. Θα μπορούσε για παράδειγμα να αναδειχθεί η αντίθεση νεοφιλελευθερισμός - κοινωνικό κράτος ή αγορά - δημοκρατία ή κάτι άλλο. 

Στη βασική διαίρεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς που ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει και με βάση νέες διαιρετικές τομές όπως οι παραπάνω, είναι εφικτό να οικοδομηθούν οι νέες κοινωνικές συμμαχίες. Με τα αξιακά και οραματικά στοιχεία μιας σύγχρονης Αριστεράς και στη βάση συγκεκριμένου πολιτικού σχεδίου μπορεί να οικοδομηθεί η νέα κοινωνική πλειοψηφία.

Αυτή η πλειοψηφία είναι υπαρκτή στον λαό, αλλά διακρίνεται από ρευστότητα και δεν έχει ακόμα μορφοποιηθεί. Αν ένα νέο κοινωνικό μέτωπο προοδευτικών και αριστερών πολιτών ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό και στην κατάργηση του κοινωνικού κράτους αναπτύξει δυναμική, τότε και μόνον θα μπορέσει να επιβάλει τις αναγκαίες πολιτικές συμμαχίες, όταν χρειαστεί... 


Η συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη περί πολιτικών συμμαχιών μεταξύ κομμάτων αυτή την ώρα, όχι μόνο δεν προσφέρει προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά μπορεί να λειτουργήσει και αποπροσανατολιστικά. 

Ενδεχομένως, η μορφοποίηση των κοινωνικών αυτών συμμαχιών σε επίπεδο βάσης-κοινωνίας μπορεί να εκφραστεί και στις επικείμενες εκλογές για τον πρώτο και δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης.



  • Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΑΚΑΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια: